Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece / Znęcanie się
Znęcanie się (art. 207 kk) należy do najpowszechniejszych przestępstw. Grozi za nie kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, a w szczególnych wypadkach karą może być nawet 12 lat więzenia. Nie każde jednak zachowanie, które potocznie moglibyśmy określić jako znęcanie, będzie przestępstwem znęcania w rozumieniu kodeksu karnego.
Na czym polega przestępstwo znęcania?
Przestępstwo znęcania polega na umyślnym zadawaniu bólu lub cierpień psychicznych osobie najbliższej lub osobie pozostającej w stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan fizyczny lub psychiczny. To czy dane zachowanie będzie uznane za znęcani uzależnione jest od stosunku pokrewieństwa lub zależności łączącego sprawcę i ofiarę. Zatem te sama zachowania, które w stosunku do żony lub dziecka będą traktowane jako znęcanie, nie będą znęcaniem, jeżeli będą skierowane przeciwko np. koledze. Żeby można było mówić o znęcaniu się nie wystarczy też jednorazowe zdarzenie, muszą one bowiem powtarzać się i być rozciagnięte w czasie. W jednym z wyroków Sąd Najwyższy stwierdził, że przez znęcanie się należy rozumieć "umyślne zachowanie się sprawcy, które polega na intensywnym i dotkliwym naruszaniu nietykalności fizycznej lub zadawaniu cierpień osobie pokrzywdzonej w celu jej udręczenia, poniżenia lub dokuczenia albo wyrządzenia jej innej przykrości".
Uwaga! Nie dochodzi do przestępstwa znęcania, jeżeli między osobą pokrzywdzoną i sprawcą dochodzi do wzajemnego "znęcania się".
Jaka grozi kara za przestępstwo znęcania?
Za przestępstwo znęcania co do zasady grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Istnieją jednak także tak zwane kwalifikowane przypadki przestępstwa znęcania, obejmujące szczególnie drastyczny sposób działania sprawcy, które zagrożone są karami surowszymi. Mianowicie, jeżeli znęcanie połączone jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, grozi za nie kara od roku do 10 lat pozbawienia wolności. Jeżeli natomiast w wyniku znęcania pokrzywdzony próbował popełnić samobójstwo, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 2 do nawet 12 lat.
Uwaga! Jeżeli ofiarą znęcania się jest dziecko, sąd karny może uznać za celowe pozbawienie sprawcę praw rodzicielskich lub opiekuńczych i zawiadomić w tym celu właściwy sąd rodzinny (art. 51 kk).
Członek rodziny znęca się nade mną - jakie przysługują mi uprawnienia?
W ramach tzw. postępowania przygotowawczego (tzn. postępowanie prowadzonego przez prokuratora lub policję, jeszcze przed skierowaniem aktu oskarżenia do sądu), pokrzywdzony jest stroną. Pamiętaj, że jako strona możesz i powinnaś/powinieneś aktywnie korzystać ze wszystkich ze wszystkich przysługujących Ci uprawnień, takich jak:
-
Korzystanie z pomocy adwokata (art. 87 § 1 k.p.k.).
Jeżeli nie stać Cię na wynajęcie adwokata proś o wyznaczenie adwokata z urzędu (art. 87 § 1 i 88 § 1 k.p.k.). -
Jeżeli w ciągu 6 tygodni od złożenia zawiadomienia o przestępstwie nie masz informacji od policji lub prokuratury jaki skutek miało złożone zawiadomienie możesz interweniować (art. 306 § 3, 325a k.p.k.)
-
Możesz złożyć zażalenie na odmowę wszczęcia śledztwa (art. 306 § 1, 325a k.p.k.).
-
Możesz złożyć zażalenie na umorzenie śledztwa.
Warto także wiedzieć, że:
I. W razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej sąd w wyroku oprócz kary pozbawienia wolności wskazane wyżej, może orzec:
-
nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym
-
obowiązek powsztrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach;
-
zakaz kontaktowania się z określonymi osobami;
-
zakaz zbliżania się do określonych osób (sąd określa w wyroku minimalną odległość od osób chronionych, którą skazany musi zachować).
II. Jeszcze przed wydaniem wyroku, w ramach tzw. środka zapobiegawczego możliwe jest nakazanie podejrzanemu o przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, opuszczenie lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że podejrzany popełni przestępstwo z użyciem przemocy przeciwko tej osobie. Nakaz opuszczenia lokalu wydaje prokurator na 3 miesiące, a jeżeli przyczyny jego zastosowania nie ustały, sąd może przedłużać okres obowiązywania nakazu na dalszy okres (każdorazowe przedłużenie nie może trwać dłużej niż 3 miesiące).